OVER TYPEN VOEDSELBOSSEN, ARCHITECTUUR & PADDESTOELEN
De 2e lesdag van de jaarcursus “voedselbossen in de praktijk” speelde zich af in Swalmen, bij de shiitake-kwekerij van Pension Groenewoud, in de vogelrijke bossen langs het vrij meanderende riviertje de Swalm, en in de Sualmana bostuin, het oudste voedselbos van Nederland, aangelegd in 1995 door de fam. Wedig.
We begonnen met het verkennen van het scala aan mogelijke bedrijfsvormen, -typen en -groottes die allemaal onder de term “voedselbos” zouden kunnen vallen. Van klein tot groot, van commercieel tot privé, van mimick-climaxbos tot veeweide, boomgaard of stadstuin, en van productiegericht tot natuurherstel, educatief of sociaal project. Iedereen gaf aan welke vormen het beste pasten bij hun dromen en leerwensen. Het resultaat voor zowel de vrijdag- als de zaterdaggroep: de interesses zijn door het hele spectrum verspreid!
Paddestoelen: De ochtende vervolgde met een boeiende inleiding en praktische demonstratie over shiitake-teelt op 
houtstammen, door de doorgewinterde expert Paul Keulen, in zijn kwekerij bij Pension Groenewoud in Swalmen. De ochtend werd geheel in stijl afgerond met heerlijke smaakvolle shiitake-soep.
De middag brachten we grotendeels door in de Sualmana Bostuin. Naast de kernleden van de Limburgse Voedselbosbrigade, die op zaterdag aan de jaarcursus meedoen, was in beide lesgroepen de eigenaresse Margit Wedig aanwezig – betrokken vanaf het eerste uur – om haar ervaringen en beelden over verleden, heden en toekomst van deze plek te delen.
Architectuur & ontwerp: In het theoriedeel hebben we een begin gemaakt met enkele Analog Forestry ontwerp-tools:
- de “fysionomische formule”, een indeling in codes voor groeivormen van bomen, struiken, kruidlaag en andere vegetatie, ingedeeld in hoogtelagen en bedekkingsgraad. Hiermee kun je de architectuur beschrijven van zowel het bestaande als het gewenste, ideale ecosysteem dat je wilt ontwerpen.
De formule roept allerlei vragen op. Met name: Wat vergelijk je met wat? Welke bos-architectuur neem je eigenlijk als ideaal-voorbeeld om je ontwerp op te richten? In Nederland kunnen we niet “even” een oerbos bezoeken om te kijken hoe de natuur zichzelf organiseert, om daar vervolgens een analogie van te maken. En: Wil je wel een systeem dat zich ontwikkelt naar een climax-stadium, of onderhoud je het liever in een eerder successiestadium, als een bosrand of halfopen landschap?
2. In kaart brengen van de plek.
Een goed voedselbos-ontwerp begint niet als theoretische creatie, op een wit vel papier op een tekentafel. Het is belangrijk om aan te sluiten bij de bestaande
situatie. Naast de gegevens die je kunt opzoeken, over bijv neerslag, windrichtingen, temperatuur, zonne-inval etc, is het belangrijk om het veld in te gaan en te omschrijven wat er nu is. Waar groeit wat? Waar zijn paden, gebouwen etc etc?